روند تغییرات معیشتی - زیستی در زیست بوم های عشایری با رویکرد پایداری محیط (مطالعة موردی: زیست بوم طایفة فارسیمدان، استان فارس)

نویسندگان

  • سیامک طهماسبی کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
  • سیدعلی بدری دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
  • محمدرضا رضوانی استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده مقاله:

تغییر و تحوّل همیشه همراه جوامع بشری بوده و بعد از انقلاب صنعتی به دلیل گسترش فنّاوری این تغییرات سرعت بیشتری به خود گرفته است. در این میان، جوامع عشایری که در طول تاریخ کهن سرزمین ایران نقش بسیاری مهمّی را بر عهده داشته­اند، امروزه به دلایل متعدّد، تغییرات عمیقی را در ابعاد مختلف زندگی خود تجربه کرده و از نقش و اهمّیّت دیروزین آن کاسته شده است. با این حال، در چنین فراشدی، چالش­ها و فرصت­های زیادی فراروی آنان قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر، شناخت الگوهای تغییر و تحوّل در ابعاد معیشتی - زیستی و تبیین آنها در یکی از زیست­بوم­های ایل پر سابقة قشقایی، یعنی زیست­بوم طایفة فارسیمدان است. این پژوهش، از نظر هدف کاربردی است و با استفاده از رهیافت کیفی و نظریّة بنیانی انجام شده است. انتخاب نمونه­ها ابتدا به شیوة ملاکی و سپس گلوله برفی بود که در نهایت با بهره­گیری از تکنیک­های مشارکتی، مصاحبة عمیق و نیمه­ساختاریافته با تعداد 12 نفر، اشباع نظری حاصل شد. نتایج پژوهش نشان می­دهد که الگوهای متفاوت معیشتی - زیستی همچون یکجانشینی، نیمه­کوچ­نشینی و کوچ بدون دام در این محدوده شکل گرفته است. یافته­های تحقیق مشخّص می­کند که مجموعة نیروهای درونی تغییر «ضعف دانش و تکنولوژی نوین عشایر در ارتباط با دامداری»، «افزایش جمعیّت، مهاجرت به شهر و کمبود نیروی کار» و «کمبود سرمایه» را شامل می­شود. مجموعة نیروهای بیرونی تغییر نیز دربرگیرندة مواردی مانند «اصلاحات ارضی»، «محدود بودن حمایت و پشتیبانی دولت از نظر قانونی، حقوقی و مالی»، «ورود خدمات و امکانات به روستا»، «نفوذ تکنولوژی در بین عشایر»، «آسیب­پذیری عشایر در برابر مخاطرات طبیعی و انسانی»، «از بین رفتن مدیریت سنّتی عشایری» و «تغییر ساختار سیاسی کلان کشور» است. در نتیجه می­توان گفت که مجموعة نیروهای ترکیبی تغییر شامل «سست شدن ارزش­های زندگی کوچ­نشینی»، «رواج فرهنگ مصرف­گرایی» و «گرایش به سبک زندگی شهری» در شکل­گیری و انتخاب الگوها و راهبردهای اتّخاذشده توسّط اجتماع مطالعه شده، ایفای نقش کرده و در نهایت چالش­ها و فرصت­هایی را به وجود آورده­اند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی روند تغییرات زمانی سطح ایستابی آب های زیرزمینی در یک زیست بوم خشک(مطالعه موردی: آبخوان دشت آسپاس)

In arid and semi-arid ecosystems shortage of surface water has led to a greater use of groundwater resources. Water table in groundwater due to climate and human intervention is always fluctuating. Assessing change groundwater resource in planning and sustainable management of water resources in each region has of great importance. In this study were investigated changes of water table in the p...

متن کامل

تعیین کیفیت علوفه گونه های مرتعی در زیست بوم های مرتعی پاشایلق مراوه تپه استان گلستان

آگاهی از سطح تامین مقادیر شاخص های کیفیت علوفه گونه های گیاهی، یکی از ملزومات اساسی در مدیریت دام و مرتع است. به همین منظور در پژوهش حاضر، کیفیت علوفه گونه های مهم و مورد چرای دام در مراتع پاشایلق مراوه تپه استان گلستان بررسی شد. در این مطالعه، از 18 گونه مرتعی که از گونه های مهم و مورد چرای دام و از عناصر اصلی مراتع مورد مطالعه می باشند، در سه مرحله رشد (رشد رویشی، گل‌دهی و بذردهی) در سال 1387...

متن کامل

شناسایی مگس های میوه (Dip.: Tephritidae) در زیست بوم های کشاورزی استان سیستان و بلوچستان

فون مگس­ های میوه (Diptera:Tephritidae)  و میزبان­های آن­ها در استان‌ سیستان و بلوچستان طی سال­ های 1387-1386 مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی، در مجموع 12 گونه متعلق به 7 جنس جمع­ آوری و شناسایی شد. گونه ­ای که با علامت ستاره مشخص شده است، برای اولین بار از ایران گزارش می­ شود. گونه ­های شناسایی شده شامل Bactrocerazonata (Saunders, 1842)؛ Bactrocera latifrons (Hendel, 1909)؛ Bactrocera cucur...

متن کامل

بررسی روند تغییرات زمانی سطح ایستابی آب های زیرزمینی در یک زیست بوم خشک(مطالعه موردی: آبخوان دشت آسپاس)

در اکوسیستم های مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود آب های سطحی موجب استفاده بیشتر از منابع آب زیرزمینی شده است. سطح ایستابی در آب‎های زیرزمینی به دلیل شرایط آب و هوایی و دخالت‎های انسانی، همواره در حال نوسان بوده است. بررسی تغییرات منابع آب زیرزمینی در برنامه‏ریزی و مدیریت پایدار منابع آب هر منطقه از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این تحقیق، روند تغییرات سطح ایستابی آبخوان دشت آسپاس مورد بررسی قرار گر...

متن کامل

مطالعه شاخص‌های اکولوژیکی گندم در زیست بوم زراعی

به منظور بررسی اثر تراکم بوته و جهت کاشت بر دریافت و استفاده از تشعشع نور خورشید در دو ژنوتیپ گندم آزمایشی در سال زراعی 91-1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس انجام شد. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل‌های مورد مطالعه شامل جهت کاشت (شمالی- جنوبی، شرقی- غربی، شمال‌شرقی- جنوب‌غربی و شمال‌غربی- جنوب‌شرقی)، تراکم‌ بوته (250...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 5  شماره 17

صفحات  65- 86

تاریخ انتشار 2016-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023